DSpace'de Dublin Core (DC) Alanlarının Kullanımı

Bu rehber, Driver Rehberi 2.0  esas alınarak Dublin Core (DC) veri giriş alanlarına göre, DSpace kurumsal arşiv sistemi örneği üzerinden hazırlanmıştır. Rehberin amacı, kurumsal akademik arşivlere kayıt girişi yapanlara yardımcı olmak ve kayıtların standartlara uygun olarak oluşturulmasına katkı sağlamaktır. Kurumsal arşivlerdeki kayıtların detaylı ve standartlara uygun olması, araştırmacıların işini kolaylaştırması, harmanlama sistemlerinin içeriği belli bir düzende olması ve uluslararası görünürlük bakımından gereklidir.  

Aşağıda kurumsal arşivlerde zorunlu, isteğe bağlı ve önerilen seçenekleriyle yoğun olarak kullanılan alanlar çizelge halinde verilmiştir. Çizelgede alanın tanımı, kullanım talimatı, kullanımına ilişkin örnekler, kullanım seçeneği, Dublin Core etiketi ve varsa alanla ilgili uyarılar belirtilmiştir. Ayrıca çizelgelerden sonra DSpace’deki “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları”nın tamamı açıklamalarıyla birlikte listelenmiştir.

Alan adı
Başlangıç Soruları
Tanım
Gönderisi yapılacak kaynağın ön bilgilerin sisteme girilmesini sağlar. Buradaki amaç kaynağın çoklu başlığının olup olmadığının belirlenmesi ve eğer kaynak daha önceden yayımlanıp dağıtıldıysa veri giriş formunda ilgili alanların aktif edilmesidir.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Gönderisi yapılacak öğenin ön incelemesi yapılır.
     Makale dilinde ve alternatif dillerde başlığının olup olmadığı tespit edilir.
     Kaynağın daha önceden yayımlanıp-yayımlanmadığı tespit edilir.
     Kaynağın özelliğine göre ilgili seçenekler çek edilir.
Uyarı
     Birden çok başlığı olan ve daha önceden yayımlanmış bir kaynağın eksiksiz girişini yapabilmek için ilgili alanları çek etmelisiniz.


Alan adı
Yazar
Tanım
Bir eserin içeriğinin oluşumundan birinci derece sorumlu kişi ya da kuruma yazar denir. Yazar alanı, bir eserin yazarını belirtmek için kullanılır.
Kullanımı
Zorunlu
Kullanım Talimatı
     Gerekli olması durumunda yazar alanını çoklu yazarlar için tekrarlayın.
     Yazar adının yazımı "Soyad", "Ad" şeklinde olmalıdır. Ör.: Atatürk, Mustafa Kemal
     Yazarın ilk adı / adlarının açık hali bilmiyorsa kısaltma kullanılır. Ör.: "Atatürk, M. K."
     Nesil belirtilen unvanlar  (Jr. Sr. vb.) soyadın peşine yazılır. Ör.: "Smit Jr."
     Emin olunmayan isimler kaynakta göründüğü gibi yazılır.
     Kurumsal bir hiyerarşiyi içeren kurum adları büyükten küçüğe doğru araya virgül konularak yazılır. Ör.: "İbn Haldun Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü"
     Bir hiyerarşinin varlığının ya da hangi kısmın daha büyük ya da küçük olduğunun belirgin olmadığı durumlarda, isim kaynakta görüldüğü gibi belirtilir.
     Yazar dışında daha az düzeyde sorumlular söz konusu olduğu durumlarda, katkı sağlayan alanını (dc.contributor) kullanın.
Uyarı
     Katkı Sağlayan ve Yayıncı, bilimsel çıktıya katkıda bulunmuş, kaynağın yazarı ya da yayıncısı olmayan kişi ya da kurumu ifade eder. Dolayısıyla bulunanlar yazar alanına yazılmaz.
Veri Giriş Örneği
     Atatürk, Mustafa Kemal
     Atatürk, M. K.
     Tonta, Yaşar
     Çelik, Sönmez
Alan Etiketi
     <dc.contributor.author>


Alan adı
Katkı Sağlayan
Tanım
Kaynağın içeriğine katkı sağlayan kişi ya da kurumdur. Katkı sağlayan / sağlayanlar ilgili alanlarda belirtilir.
Kullanımı
İsteğe bağlı
Kullanım Talimatı
     Katkı sağlayanlar bir danışman, editör, resimleyen, hazırlayan ya da veri derleyicisi olabilir.
     Katkı sağlayan kişi ve kurum adları yazar talimatında olduğu gibi belirtilir.
     Kurumsal ya da ulusal otorite dizinine göre oluşturulmuş otorite listesindeki kişi ve kuruluş adlarının eklenmesi isteğe bağlıdır.
     Kataloglama kurallarında olduğu gibi bir eser üzerinde belirtilen basit düzeydeki roller (yayın yönetmeni, baskı hazırlık vb.) yazılmaz.
Uyarı
     “katkı sağlayan” alanı bilimsel çıktıya katkı sağlayan kişiyi açıklar. Yazar ya da yayıncıyı açıklamaz.
Örnek
     Tonta, Yaşar
     Çelik, Sönmez
     İbn Haldun Üniversitesi, Kütüphane Daire Başkanlığı
Alan Etiketleri
     <dc.contributor.advisor>
     <dc.contributor.editor>
     <dc.contributor.illustrator>
     <dc.contributor.other>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Yazar Numarası
Tanım
Bir yazarı temsil eden tekil numaradır (ID). Yazar numarası otorite kuruluşlar tarafından yazara atanmış tekil numarayı ifade eder. Ör.: YÖK Araştırmacı Numarası, ORCID vb. yazar numarası. Yazar numarası yazarların, çoklu ad, evlenme, adlarda kısaltma kullanımı gibi nedenlerden dolayı meydana gelen sıkıntıların ortadan kaldırılması için önemli bir çözümdür.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Yazar numaraları otorite kaynakta belirtildiği gibi kullanılır.
     Bir yazara ait, faklı otorite kurumlar tarafından verilmiş birden çok yazar numarası varsa alan tekrar edilerek belirtilir.
     YÖK Araştırmacı numarası için http://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/yok-arastirmaci-id-sorgula adresini kullanınız.
     ORCID araştırmacı numarası için http://orcid.org/ adresini kullanınız.
Uyarı
     Yazar numarası yanına isim veya benzeri belirteçleri koymayınız.
Veri Giriş Örneği
     TR102382
Alan Etiketi
     < dc.contributor.authorID>

Alan adı
Yazarın Bağlı Oluğu Bölüm
Tanım
Bu alanda gönderisi yapılan kaynağın yazarının bağlı olduğu bölüm belirtilir. Böylece bölümlere ait yayınların listelenmesi ve sayısının görülmesi sağlanır.
Kullanımı
İsteğe Bağlı
Kullanım Talimatı
     Yazarın bağlı olduğu bölüm hiyerarşik düzende, yukarıdan aşağıya doğru arasına virgül konularak yazılır.
     Kurumsal bir otorite kaynağı var ise bu kaynak esas alınır.
     Çok yazarlı gönderilerde sadece kuruma ait yazar/yazarların bağlı olduğu birim yazılır.
Uyarı
     Farklı bir kurdaki yazarın bağlı olduğu bölüm bilgisini girmeyiniz.
     Veri girişlerini belli bir standartta yapınız ve kısaltma kullanmayınız.
Veri Giriş Örneği
     İbn Haldun Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İdare Hukuku Anabilim Dalı
     İbn Haldun Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü
     İbn Haldun Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü
Alan Etiketi
     <dc.contributor.department>


Alan adı
Başlık ve Alternatif Başlıklar
Tanım
Bir kaynağa verilen ad ya da kaynağı tanımlayan ibare.
Kullanımı
Zorunlu
Kullanım Talimatı
     Kaynak başlığının orijinal kelimeleri, sırası ve yazımını korunmalıdır.
     Yalnızca özel isimlerin baş harfini büyük yazılmalıdır.
     Başlıktaki noktalama orijinalin aynısı olmak zorunda değildir.
     Alt başlıklar iki nokta ile başlıktan ayrılmalıdır.
     Farklı dillerdeki yayın başlık / başlıklarını alternatif başlık alana girin. Birden çok alternatif başlık var ise alternatif başlık alanı tekrar edin.
Uyarı
     Başlık yazımında büyük harf kullanmayınız.
     Özel harf dışında büyük harf kullanmayınız.
     Başlıkları cümle yazım düzeninde yazınız.
Örnekler
     DRIVER rehberi 2.0: İçerik sağlayıcılar için rehber
     Kurumsal akademik arşivlerde kayıt kalitesi: Uluslararası görünürlük
     DSpace'de adım adım kayıt girişi ve yayınlama
     Kurumsal arşivlerin kayıt edileceği harmanlama ve listeleme rehberleri
     DSpace yazılımı ve veri giriş eğitimi
Alan Etiketi
     <dc.title>
     <dc.title.alternative>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Yayıncı
Tanım
Bir eseri sunum için hazırlayan kurum, kuruluş ya da şahıstır. Yayıncı alanı, yayıncıyı belirtmek için kullanılır.
Kullanımı
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
Kullanım Talimatı
     Kaynağın yayıncısı ticari ya da ticari olmayabilir.
     Yayıncı yalnızca bibliyografik bilginin işlevselliği / niteliği için kullanılır.
     Yayıncı alanında yayıncının yalnızca kaynakta verilen (ticari) adı kullanılır.
     Üniversite yayınlarında, üniversitenin adından sonra, fakülte ve/veya bölüm ya da birim adı yazılır.
     Hiyerarşik bir yapılanmanın açıkça görüldüğü kurumlarda, hiyerarşinin en geniş parçasından en küçüğüne doğru sıralanır. Hiyerarşi yoksa ya da hangisi yapının daha büyük ya da küçük parçası olduğu bilinmiyorsa, isimleri kaynakta görüldüğü gibi yazın.
     Kurumsal bir hiyerarşiyi içeren kurum adları büyükten küçüğe doğru araya virgül konularak yazılır. Ör.: "İbn Haldun Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü"
     Otorite listesindeki yayıncı adlarının yerel ya da ulusal kavram dizinine göre kullanılması isteğe bağlıdır.
Uyarı
     Yayıncıyı yazar ve katkı sağlayan ile karıştırmayın. Genellikle yazar ve yayıncı faklıdır.
Örnek
     İbn Haldun Üniversitesi
     İbn Haldun Üniversitesi, Hukuk fakültesi
     TÜBİTAK
     Türk Kütüphaneciler Derneği
Alan Etiketi
     <dc.publisher>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.

Alan adı
Tarih / Yayın Tarihi
Tanım
Tarih, genellikle kaynağın oluşturulması ya da sunulması ile ilgilidir. Tarih değeri kodlamasının önerilen en iyi uygulaması ISO8601 [W3CDTF] biçimidir. Yani yazım biçimi YYYY-AA-GG şeklinde belirtilir.
Kullanımı
Zorunlu
Kullanım Talimatı
     Tarih ve zaman W3C standartlarına göre belirtilir. Ör.: YYYY-AA-GG.
-    YYYY [yıl dört basamaklı] zorunlu
-    AA [ay iki basamaklı (10 = Ekim)] isteğe bağlı
-    GG [gün iki basamaklı (01'den 31'e)] isteğe bağlı
     Dublin Core alanlarının farklı amaçlara hizmet eden oluşturma, yayınlanma, güncelleme gibi birden fazla tarih alanı olur. Bir kayda birden fazla tarih eklemek araştırmacının kafasını karıştırır. Bu nedenle kurumsal arşiv yöneticisi hangi tarih alanını kullanacağı önceden belirlemelidir.
     Son kullanıcı açısından en anlamlı tarih bilgisi kaynağın yayınlanma tarihidir.
     Belirsiz tarih alanları karışıklığını ortadan kaldırmak için, tarih alanlarının azaltması ve en anlamlı olan alanın kullanılması önerilir. Bu da genellikle yayınlanma tarihidir.
     Tezlerde yayın tarihi olarak kabul tarihi kullanılır.
     Yayın tarihi mevcut değilse, kabul tarihi gibi mevcut başka bir tarih kullanılır.
     Kaynakta yayın tarihi belirsiz ise en uygun tarihi kullanın. Bir tarih kullanmak hiç kullanmamaktan daha iyidir.
     Belirsiz tarihler için o dönemi temsil eden en uygun yılı kullanın. Ör.: “17. yy” yerine “1650”.
Örnek
     2016-10-27
     2016-10
     2016
Alan Etiketleri
     <dc.date.accessioned>
     <dc.date.available>
     <dc.date.copyright>
     <dc.date.created>
     <dc.date.issued>
     <dc.date.submitted>
     <dc.date.updated>
     <dc.date>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.

Alan adı
İlgi  (Dergi / Konferans / Kitap Adı, Cilt / Sayı / Sayfa vb.)
Tanım
İlgili kaynağın bilgisidir. İlgili kaynak bir makalenin yayımlandığı bir dergi adı, bir konferans öğesinin yer aldığı konferans kitabı, ön baskısı sisteme kaydedilmiş bir yayının son baskısı olabilir. Veri girişinde isteğe bağlı olarak bunlar bir biriyle dc.relation alanıyla ilişkilendirilebilir.
Kullanımı
İsteğe bağlı
Kullanım Talimatı
     Önerilen en iyi uygulama, kaynağı bir resmi belirteç sistemiyle uyuşan dizge ya da numaralar aracılığıyla atıfta bulunmaktır.
     “dc.relation” alanı birden fazla üst veri bilgisi arasındaki farklı türdeki bilgileri belirtmek için kullanılır.
     Üst veri kayıtları arasındaki ilişkileri belirlenen sürümlerin üst verisinin kullanımı ve sürüm ayrımı (yazar sürümü ve yayıncı sürümü, ön baskı, baskı sonrası, vb.) arasındaki ayrım için üst veri kayıtlarının görünür hale getirilmesinde kullanılır.
Uyarı
     dc.identifer ve dc.source
      alanlarıyla karıştırılmamalıdır.
Örnek
Doküman A’daki “ilgi” verisi (ön baskı):
     http://hdl.handle.net/11376/1
     http://hdl.handle.net/11376/2
Doküman B’deki “ilgi” verisi (son baskı):
     http://hdl.handle.net/11376/2
     http://hdl.handle.net/11376/1
Alan Etiketleri
     <dc.relation.haspart>
     <dc.relation.hasversion>
     <dc.relation.isbasedon>
     <dc.relation.isformatof>
     <dc.relation.ispartof>
     <dc.relation.ispartofseries>
     <dc.relation.isreferencedby>
     <dc.relation.isreplacedby>
     <dc.relation.isversionof>
     <dc.relation.journal>
     <dc.relation.replaces>
     <dc.relation.requires>
     <dc.relation.uri>
     <dc.relation>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.

Alan adı
Atıf
Tanım
Kurumsal arşive kaydedilen kaynağın APA, Harvard, MLA biçimlerinden biri ile belli bir standartta bibliyografik künyesinin yazılmasıdır.
Kullanımı
İsteğe bağlı
Kullanım Talimatı
     Kurumunuz tarafından kabul edilmiş standarda göre bibliyografik künye girişi yapın.
     Arzu edilir ise veri girişini baz alarak programa dahil edilecek bir eklenti ile bu alan otomatik olarak kullanılabilir.
     Künye girişleri yayı türüne göre nitelikli düzenlenmeli, aksi durumda kullanılmamalı.
Uyarı
     Künye girişini mutlaka kurumunuzca benimsenmiş biçimde (APA, MLA, Harvard vb.) giriniz.
Örnek
     Tonta, Y. ve Ünal, Y. (2005). Scatter of journals and literature obsolescence reflected in document delivery requests. Journal of the American Society for Information Science & Technology, 56(1), 84-94.
     Gürsoy, C. T. (2007). Finansal yönetim ilkeleri. İstanbul: Doğuş Üniversitesi.
     Çelik, S. (1999). Üniversite kütüphanelerinde personel yönetimi ve Türkiye'de durum. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kütüphanecilik Anabilim Dalı, İstanbul.
     Doğdaş, T. ve Akyokuş, S. (2013). Document clustering using GIS visualizing and EM clustering method. 2013 IEEE International Symposium on Innovations in Intelligent Systems and Applications (INISTA) içinde (1-4. ss.). Piscataway, NJ: IEEE.  http://dx.doi.org/10.1109/INISTA.2013.6577647
Alan Etiketleri
     <dc.identifier.citation>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Tür
Tanım
Kaynağın bilimsel çıktı türüdür. Dublin Core tür alanı, kaynağın yayın türü
ya da fikri ve/veya içerik türünü tanımlar. Kullanıcının, ne tür bir kaynağa
bakmakta olduğunu açıklar. Tür; yayının kitap, makale, konferans öğesi vb.  olduğunu belirtir.
Kullanımı
Yayın “Tür”ü alnı üç şekilde kullanılır.
1) "Zorunlu": Aşağıdaki DRIVER Yayın-Türü terminolojine bağlı olarak yayımlanmış eser ve kabul edilmiş tezler için “Tür” alanı zorunludur. DSpace’de veri girişi sırasında sadece ilgili yayın türü seçilir. Sistem veri işlenirken seçilen tür aşağıdaki örneğe uygun olarak veri tabanına otomatik olarak kaydedilir.
      info:eu-repo/semantics/article
      info:eu-repo/semantics/bachelorThesis
      info:eu-repo/semantics/masterThesis
      info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
      info:eu-repo/semantics/book
      info:eu-repo/semantics/bookPart
      info:eu-repo/semantics/review
      info:eu-repo/semantics/conferenceObject
      info:eu-repo/semantics/lecture
      info:eu-repo/semantics/workingPaper
      info:eu-repo/semantics/preprint
      info:eu-repo/semantics/report
      info:eu-repo/semantics/annotation
      info:eu-repo/semantics/contributionToPeriodical
      info:eu-repo/semantics/patent
      info:eu-repo/semantics/other
Uyarı: “info:eu-repo”, DRIVER Yayın-Türlerinin kayıtlı olduğu alandır. Yukarıdaki tür seçenekleri veri giriş formunda açılır menüden yerel dil adıyla seçilebilecek şekilde düzenlenebilir.

2) "İsteğe Bağlı": Kurumsal arşiv terminolojisine bağlı yayın türlerini belirtmek için "serbest metin" olarak isteğe bağlı olarak girilebilir.

3) "Önerilen": Bir yayının yayın sürecindeki durumunu belirtmek için denetimli kullanımı isteğe bağlıdır. Dublin Core alanının son oluşumu için önerilir. DRIVER-Sürüm terminolojisini temel alarak bilimsel çıktının sürümü için aşağıdaki listede verilen biçimleriyle kullanılır:
      info:eu-repo/semantics/draft
      info:eu-repo/semantics/submittedVersion
      info:eu-repo/semantics/acceptedVersion
      info:eu-repo/semantics/publishedVersion
      info:eu-repo/semantics/updatedVersion
Uyarı
     DC “tür” alanı kaynağın temsil ettiği bilimsel çıktı türünü tanımlar. Dublin Core  “format” alanı ile karıştırılmamalıdır. Format kaynağın ortam türünü belirler.
Örnek
      article [Makale]
      book [Kitap]
      bookPart [Kitap Bölümü]
      conferenceObject [Konferans Öğesi]
      doctoralThesis [Doktora Tezi]
      other [Diğer]
      presentation [Sunum]
      report [Rapor]
Alan Etiketi
      <dc.type>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Tanımlayıcı / Belirleyici
Tanım
Bir bağlam dahilinde kaynağın kesin referansıdır.
Kullanımı
Zorunlu
Kullanım Talimatı
     Önerilen en iyi uygulama, kaynağı resmi bir tanımlama sistemiyle uyuşan dizge ya da numaralar aracılığıyla tanımlamaktır.
     Resmi belirleme sistemleri; URI (Uniform Resource Identifier), URL (Uniform Resource Locator), DOI (Dijital Objject Identifier) ve URN:NBN'dir.
     Bu alanın en uygun kullanımı doğrudan link ve tanımlayıcıları alanı tekrar ederek vermektir.
     Yayın için bulanabilecek her tanımlayıcı belirtilmelidir. Ör.: URL, DOI, URN:NBN, ISBN, ISSN, vb.)
     Bu alanın “en uygun” kullanımı, tanımlayıcının URL biçiminde konulmasıdır. Tanımlayıcı direk URL ya da PURL, HANDLE ya da diğer uluslararası çözüm mekanizmaları gibi URL yönlendirmesi de olabilir.
Uyarı
     dc.relation alanı kaynağın bir sürümünden ötekisine yönlendirilmesi için kullanılır.
     dc.source alanı kaynağın kökeninin bibliyografik alıntısı için kullanılır.
Örnek
     Tanımlayıcılar URL'nin veriliş sırasına göre sıralanır. İlk URL “en uygun” seçenek olarak değerlendirilir. Ör.: DRIVER'da son kullanıcının yönlendirilmesinde kullanılır. Son kullanıcı bulduğu kaynaklar hakkında daha fazla bilgi sahibi olma, bağlamı görme ve yerel bir arşivin sunmak zorunda olduğu diğer hizmetleri kullanma imkanına sahip olur.
     1126-6708
     9789750507243
Alan Etiketleri
     <dc.identifier.citation>
     <dc.identifier.endpage>
     <dc.identifier.govdoc>
     <dc.identifier.isbn>
     <dc.identifier.ismn>
     <dc.identifier.issn>
     <dc.identifier.issue>
     <dc.identifier.other>
     <dc.identifier.sici>
     <dc.identifier.slug>
     <dc.identifier.startpage>
     <dc.identifier.uri>
     <dc.identifier.volume>
     <dc.identifier>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Dil
Tanım
Kaynağın fikri içerik dilidir.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Bir kaynak bir ya da daha fazla dilde yazılabilir. Bu durumda kaynakta kullanılan bütün diller “dc.language” alanında kullanılır.
     Eğer kaynak bir dilde yazılmış ve ötekine çevrilmişse, her çevirinin kendi dilinde verilir.
     Dil kullanımı için ISO biçimi önerilir [http://www.sil.org/ISO639-3/codes.asp].
     İhtiyaç halinde birden fazla dili belirtmek için alan tekrarlanır.
Uyarı
     Dil kodu ülke kodu ile karıştırılmamalıdır.
Örnek
     tur
     eng
     deu
Alan Etiketleri
     <dc.language.iso>
     <dc.language.rfc3066>
     <dc.language>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Konu / Anahtar Kelimeler
Tanım
Eserin konusu. Genellikle bir konu; kaynağın fikri içeriğini tanımlayan, anahtar kelimeler, anahtar ifadeler ve sınıflandırma kodları ile ifade edilir.
Kullanımı
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
Kullanım Talimatı
     Genelde en dikkat çekici kelimeleri anahtar kelime olarak belirleyin.
     Belirli bir kaynağı açıklayamayacak kadar genel olan terimleri kullanmaktan kaçının.
     Kaynağın konusu bir insan ya da organizasyon olduğunda, yazar adını yazarken kullanılan biçimin aynısını kullanın.
     Her bir anahtar kelime için alanı tekrarlayın.
     Anahtar kelimelerin baş harflerinin büyük ya da küçük yazılması konusunda bir şart yoktur. Çoğunluk baş harfleri büyük yazdığından, harmanlama sistemlerinde tutarlılık bakımından çoğunluğa uyun.
     Anahtar kelime veya konu başlığı yazımında sadece büyük harf kullanılmaz.
     Terimler standart bir otorite kaynağından alınıyorsa; her terimi ayrı bir alanda kodlayın. Büyük harf ve noktalama kullanımını otorite dizinindeki gibi yapın.
Uyarı
     Konu alanı bir kaynağın konusunu açıklar "Tür" alanı ile karıştırılmamalıdır.
Örnek
     Kurumsal Arşivler
     Açık Erişim
     Dublin Core
Alan Etiketleri
     <dc.subject>
     <dc.subject.classification>
     <dc.subject.ddc>
     <dc.subject.lcc>
     <dc.subject.lcsh>
     <dc.subject.mesh>
     <dc.subject.other>


Alan adı
Tanımlama (Özet,  Sponsor, Açıklama vb.)
Tanım
Kaynağın içeriğini açıklar. Tanımlama içerik ile sınırlı değildir. Tanımlama özet, içindekiler, sürüm, sponsor gibi içeriği ve serbest-metin açıklamasını da içerebilir.
Kullanımı
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
Kullanım Talimatı
    Bu alan içerik hakkında metinsel açıklama yapmak için kullanılır.
    Eğer kaynak birden çok farklı öğe içeriyorsa, bu dosyaların URL’lerini listelemek için tanımlama / açıklama (dc.description) alanını kullanmayın.
    Farklı dillerdeki “öz” / “özetler” için alanı tekrarlayın.
    Varsayılan olarak "öz" / "özet" girin.
Uyarı
    Özet gibi metinsel ifadeleri yazarken alanlarda "enter" boşluğu kullanmayın.
    Kopyalayıp yapıştırdığınız metinlerde "enter" boşluğu var ise temizleyin.
Örnek
    Öz / özetleri enter boşluğu kullanmadan yazınız. Satırbaşı yapılarak yazılmış özetlerin paragraflarını iptal ederek düz metin şekline dönüştürün.
    Özellikle PDF dokümanlardan kopyalanan özetlerdeki Enter boşluklarını temizleyerek düz metin haline getirin.
Alan Etiketi
    <dc.description.abstract>
    <dc.description.provenance>
    <dc.description.sponsorship>
    <dc.description.statementofresponsibility>
    <dc.description.tableofcontents>
    <dc.description.uri>
    <dc.description.version>
    <dc.description>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Haklar / Erişim Hakları
Tanım
Kaynakların kullanım ya da erişim hakkını belirleyen alandır.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
    Haklar alanı kaynağın kullanımını; ona erişim ya da böyle bir bilgi sağlayan servis için yönetim haklarını içerir. Genellikle hak bilgileri Fikri Mülkiyet Haklarını, Telif Haklarını ve çeşitli Mülkiyet Haklarını kapsar.
    Tekrar kullanım haklarının son kullanıcıya bir URL ile açıkça belirtildiği yerlerde haklara atıfta bulunması tavsiye edilir. Örneğin, Creative Commons organizasyonu farklı Yetki Bölgelerindeki farklı lisanslar için URL’ler geliştirmiştir. Bu lisanslar makine tarafından okunan kullanım lisansları için uygulanabilir.
Uyarı
    Telif hakkı belli bir kişi ya da kuruma ait olan kaynaklar için bu alanda bilgi verilmesi önerilir.
Örnek
    info:eu-repo/semantics/openAccess
    info:eu-repo/semantics/embargoedAccess
    info:eu-repo/semantics/restrictedAccess
    info:eu-repo/semantics/closedAccess
    (c) İbn Haldun Üniversitesi, 2015
    (c) Sönmez Çelik, 2015
    Creative Commons haklarının servislerini kullanmak, kullanım haklarını son kullanıcıya daha net bir şekilde açıklar. Ör.: http://creativecommons.org/licenses/bysa/2.0/uk/
Alan Etiketleri
    <dc.rights.holder>
    <dc.rights.license>
    <dc.rights.uri>
    <dc.rights>

Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.


Alan adı
Dosya Yükleme Adımı
Tanım
Bu adımda üst verisi girilen kaynağın tam metni ve varsa ilgili dosyaları (ana dosya ve varsa ek dosyaları) yüklenir.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Yayının tam metin dosyasının yüklenmesi tavsiye edilir.
     Dergi makaleleri için Sherpa RoMEO’dan yayının telif durumu kontrol edilmelidir.
     Sherpa RoMEO’da yer almayan yayınların telif durumun başka kaynaklardan sorgulayınız. En azından internet üzerinden serbest erişimde olup olmadığını kontrol ediniz.
     Eğer yüklenen dosyaya belli bir tarihe kadar erişim engeli / ambargo konulacaksa “Özel tarihe kadar ambargolu erişim” alanında YYYY-AA-GG biçiminde tarih girilmelidir.
     İsteğe bağlı olarak “Neden” alanında ambargo nedeni belirtilir.
     Dosya boyutunun konfigürasyon dosyasında (dspace.cfg) belirtildiği boyuttan büyük olmaması gerekir. Konfigürasyon dosyasında varsayılan dosya yükleme boyutu 500 MB’dir.
     Dosya açıklamasına dosya adı olarak web ara yüzünde de görünecek olan anlamlı isimler verilebilir. Ör.: Yayıncı Sürümü, Yazar Sürümü vb.
Uyarı
     Üst verisini kaydettiğiniz dosyanın tam metni yok ve konfigürasyon dosyasında, dosya yükleme yapmadan geçmeye izin verecek şekilde ayarlamadıysanız buraya geçici / sembolik bir dosya yükleyiniz.
Dosya adı Örneği
     ataturkmk_1920.png
     celiks_2010.pdf
     celiks_2012.docx



Alan adı
Gönderi İceleme
Tanım
Bu adımda, veri girişinin önceki adımlarında girilen veriler bir liste şeklinde kontrol amacıyla verilir. Üst veriler kontrol edilir. Düzeltme gerekliyse ilgili adıma gidilerek düzenleme yapılır.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Verilerin kontrol edilmesi önerilir.
     Üt veri bilgileri kontrol edilir ve gerekliyse düzeltme yapılır.
     Yüklenen dosyaların doğruluğu ve bilgileri kontrol edilir.
Uyarı
     Yok


Alan adı
Dağıtım Lisansı
Tanım
Bu adımda, gönderi yapan kişiye yaptığı gönderinin dağıtım ve depolama koşulları ile ilgili durumu bildiren bir dağıtım lisans metni sunulur.
Kullanımı
Önerilir
Kullanım Talimatı
     Dağıtım lisans metni konfigürasyon dosyaları arasında salt metin dosyası olarak düzenlenmiştir.
     Lisans metni dosyadaki düzenlemeler /dspace/config/ yolu altındaki default.license dosyasında yapılmalıdır.
     Gönderinin gerçekleşebilmesi için “Lisansı Kabul Ediyorum” seçeneğinin işaretlenmesi gerekir. Aksi halde gönderi iş havuzuna yüklenmez.
Uyarı
     Dağıtım lisans dosyası yapılan tüm gönderilere varsayılan olarak eklenir.
     Daha önceden yapılmış bir gönderinin lisans dosyası değiştirilecekse “öğe düzenle” kısmının “veri akışı” kısmından silinerek yeni lisans dosyası yüklenmelidir.

Dublin Core Şema Üst Veri Alanları
Alan Adı
Kapsam ve Kullanımı
dc.contributor.advisor
Tez danışmanı adının belirtildiği alan
dc.contributor.author
Yazar adının belirtildiği alan
dc.contributor.authorID
Yazar numarasının belirtildiği alan
dc.contributor.department
Yazarın bağlı olduğu bölümün belirtildiği alan
dc.contributor.editor
Editör adının belirtildiği alan
dc.contributor.illustrator
Bir esere görsel yönden katkı sağlayan kişinin adının belirtildiği alan
dc.contributor.other
Bir eser katkı sağlayan diğer kişi / kurumların belirtildiği alan
dc.contributor
Bir kişi, kuruluş veya içerikten sorumlu hizmeti sağlayanların belirtildiği alan
dc.coverage.spatial
İçeriğin mekansal özelliklerinin belirtildiği alan
dc.coverage.temporal
İçeriğin geçici mekansal özelliklerinin belirtildiği alan
dc.creator
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
dc.date.accessioned
Öğe için DSpace tarafından otomatik olarak atanan zamanın belirtildiği alandır
dc.date.available
Gönderinin açık erişim olacağı tarihin belirtildiği alan
dc.date.copyright
Telif hakkı tarihinin belirtildiği alandır
dc.date.created
Eğer üretim tarihi yayın tarihinden farklı ise bu alanda belirtilir
dc.date.issued
Yayın veya dağıtım tarihinin belirtildiği alandır
dc.date.submitted
Tezlerin sunulduğu tarih bu alanda belirtilir
dc.date.updated
SWORD ara yüzü tarafından öğenin en son güncellendiği tarih bilgisi burada belirtilir
dc.date
Bu alan yerine mümkünse nitelikli tarih biçimi alanlarını kullanınız
dc.description.abstract
Öz / Özetin belirtildiği alan
dc.description.provenance
Sistem tarafından kullanılır. Bu alanda kaydı oluşturan, değiştiren, onaylayan vb. bilgileri zaman damgasıyla belirtilir
dc.description.sponsorship
Öğenin yayımlanmasına katkı sağlayan sponsor kişi ve kurumların belirtildiği alan
dc.description.statementofresponsibility
MARC kaydı sorumluluğunun belirtildiği alan
dc.description.tableofcontents
Öğenin içindekiler bilgilerinin belirtildiği alan
dc.description.uri
Öğe için belirtilen tek biçin kaynak belirteci işaretinin belirtildiği alan
dc.description.version
Öğenin hakemlik durumu bilgisinin belirtildiği alan
dc.description
Öğeye ilişkin tanımlanmamış nitelikli açıklama bilgilerinin belirtildiği alan
dc.format.extent
Öğenin boyut ve süresinin belirtildiği alan
dc.format.medium
Öğenin fiziksel durumun belirtildiği alan
dc.format.mimetype
Öğenin kayıtlı MIME türünün belirtildiği alan
dc.format
Öğenin tanımlanmamış nitelikli fiziksel bilgilerinin belirtildiği alandır
dc.identifier.citation
Öğenin DSpace biçimi dışında APA, MLA biçiminde bibliyografik bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.endpage
Makalenin son sayfa sayısını belirtildiği alan
dc.identifier.govdoc
Öğenin resmi belge numarasının belirtildiği alan
dc.identifier.isbn
ISBN bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.ismn
ISNM bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.issn
ISSN bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.issue
Makalenin yayımlandığı derginin sayısının belirtildiği alan
dc.identifier.other
Öğeye ilişkin kurumsal belirteçlerin belirtildiği alan
dc.identifier.sici
Öğenin seri numarasının ve katkı belirteci bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.slug
Öğe için öneriler bir URI gibi SWORD tarafından sağlanan URI bilgisinin belirtildiği alan
dc.identifier.startpage
Makalenin ilk sayfa sayısının belirtildiği alan
dc.identifier.uri
Öğenin tek biçim kaynak belirleyici adresinin (URI)  belirtildiği alan
dc.identifier.volume
Makalenin yayımlandığı derginin cilt bilgisininin belirtildiği alan
dc.identifier
Nitelikli form tarafından sağlanan tanımsız belirteçler ve niteliksiz form yerine yerel belirteçlerin belirtildiği alan
dc.language.iso
Makalenin yazıldığı dilin ISO standardında belirtildiği alan
dc.language.rfc3066
Makalenin yazıldığı dilin rcf3066 standardında belirtildiği alan
dc.language
Öğe dilinin ISO standardı dışında harmanlama verilerini tutan alan
dc.provenance
Sistem tarafından kullanılır. Bu alanda kaydı oluşturan, değiştiren, onaylayan vb. bilgileri zaman damgasıyla belirtilir
dc.publisher
Yayıncı, dağıtımcı veya yayından sorumlu bilgisinin belirtildiği alan
dc.relation.haspart
Öğenin fiziksel veya mantıksal bilgilerinin belirtildiği alandır.
dc.relation.hasversion
Öğenin sonraki sürümlerinin belirtildiği alan
dc.relation.isbasedon
Öğenin referans kaynağının belirtildiği alan
dc.relation.isformatof
Öğenin ek fiziksel öğelerinin belirtildiği alan
dc.relation.ispartof
Öğenin fiziksel veya mantıksal bilgilerinin belirtildiği alan
dc.relation.ispartofseries
Öğenin seri adı ve numarasının belirtildiği alan
dc.relation.isreferencedby
Başvurulan referans kaynak tarafından işaret edilen bilgilerin belirtildiği alan
dc.relation.isreplacedby
Öğenin izlendiği referans kaynakların belirtildiği alan
dc.relation.isversionof
Öğenin önceki sürümlerinin belirtildiği alan
dc.relation.journal
Dergi, konferans, armağan kitap adının yazıldığı alan
dc.relation.replaces
Öğenin önceki referanslarının belirtildiği alan
dc.relation.requires
Öğenin uyum, sağlama ve destek özelliklerinin referans verildiği kaynağın belirtildiği alan
dc.relation.uri
Öğeyle ilgili kaynağın URI'sinin belirtildiği alan
dc.relation
Öğeyle ilgili diğer kaynakların bilgisinin belirtildiği alan
dc.rights.holder
Telif hakkı sahibinin belirtildiği alan
dc.rights.license
Kullanım lisans bilgisinin belirtildiği alan
dc.rights.uri
Yeniden üretim ve kullanım düzenleme bilgisi referansının belirtildiği alan
dc.rights
Yeniden üretim ve kullanım düzenleme bilgisinin belirtildiği alan
dc.source.uri
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
dc.source
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
dc.subject.classification
Yerel ve küresel sınıflama sistemi kodlarının belirtildiği alan
dc.subject.ddc
Dewey Onlu Sınıflama  kodunun belirtildiği alan
dc.subject.lcc
Library of Congress Sınıflama sistemi kodunun belirtildiği alan
dc.subject.lcsh
Kongre Kütüphanesi Konu başlıklarının belirtildiği alan
dc.subject.mesh
Tıp konu başlıklarının belirtildiği alan
dc.subject.other
Yerel kontrollü sınıflama bilgilerinin belirtildiği alan
dc.subject
Kontrolsüz konu başlıklarının belirtildiği alan
dc.title.alternative
Alternatif yayın başlığı / başlıklarının belirtildiği alan
dc.title
Yayın başlığının belirtildiği alan
dc.type
Yayın türünün belirtildiği alan









Topkapı Mahallesi, Kahalbaşı Sokak, No: 31/1, 34093
Fatih, İstanbul, Türkiye
Tel.: +90 212 528 85 41 || Faks: +90 212 528 85 47