Telif Durumu Nasıl Kontrol Edilir?

Dergi yayıncılarının telif hakları ve kişisel arşivleme politikaları SHERPA/RoMEO listesinden kontrol edilebilir ve depolama yapılabilir. Şu an yayıncıların yaklaşık %78'i kendi kendine arşivlemeye izin vermektedir.

Yazarların yayınlarını Creative Commons lisansları ile lisanslamaları ve bu yolla kullanımı belirlemeleri teşvik edilmektedir. Creative Commons Projesi, "her hakkı saklı" söylemi yerine "bazı hakları saklı" söylemini savunarak; yayının başkaları tarafından her türlü kullanımını engellemek yerine, eğitim ve araştırma amaçlı kullanımına, gerekirse başka çalışmalara temel oluşturmasına vb. izin verildiğini belirten lisans seçenekleri sunmaktadır.

Ülkemizde bilim, fikir ve sanat ürünlerinin korunması ile ilgili haklar 1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma Kanunu ile güvenceye alınmıştır. Buna göre;

Madde 23- “Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshasını, kiralamak, ödünç vermek, satışa sunmak veya diğer yollarla dağıtmak hakkı münhasıran eser sahibine aittir. Eser sahibinin izniyle yurt dışında çoğaltılmış nüshalarının yurt içne getirilmesi ve bunlardan yayma yoluyla faydalanma hakkı münhasıran eser sahibine aittir...

Telif hakları, arşivleme politikası kapsamında yer alan daha önce yayınlanmış, yayınlanma sürecinde olan veya ilk defa arşivde yayınlanacak her türlü eser için geçerlidir. Fikir ve sanat eserlerini koruma kanunu eğitim, araştırma temelli bilgilenme amaçlı kullanımı meşru kılındığı için bilgi kaynaklarının elektronik ortamda da bu amaçlara hizmet eder biçimde depolanıp kullanıma sunulmasına zaten izin verilmektedir.

Madde 33 - (Değişik: 21/2/2001 - 4630/17 md.) “Yayımlanmış bir eserin; tüm eğitim ve öğretim kurumlarında, yüz yüze eğitim ve öğretim maksadıyla doğrudan veya dolaylı kâr amacı gütmeksizin temsili, eser sahibinin ve eserin adının mutat şekilde açıklanması şartıyla serbesttir.” Yukarıda anılan bilgiler ışığında, yasal süreç uyarınca, arşivleme işinin gerçekleştiği aşağıdaki durumda da bu eserlerin kullanım hakkı eser sahiplerine aittir.

Eser sahipleri eserlerinin elektronik ortama aktarılma işlemlerini telifine uygun olarak kendileri yerine getirebilirler. Günümüzde açık erişim hareketini destekleyen yayınevlerinin sayısı her geçen gün artış göstermektedir. Bu konuda dünyadaki yayınevlerinin telif haklarına yönelik politikalarına erişmek için "SHERPA/RoMEO Publisher Copyright Policies" web sayfasına bakılabilir.

Yukarıda sözü edilen hususlar göz önünde tutularak yayınlanmış ya da yayınlanmakta olan bilimsel çalışmaların elektronik kopyalarının arşivlenmesi yasaldır. Bu durum ile ilgili olarak yazarların, oluşturulacak arşivin web sitesi aracılığı ile bilgilendirilmeleri yararlı olacaktır.








Topkapı Mahallesi, Kahalbaşı Sokak, No: 31/1, 34093
Fatih, İstanbul, Türkiye
Tel.: +90 212 528 85 41 || Faks: +90 212 528 85 47